काभ्रे,
नेपालका ७ र सिक्किमका २ समेत ९ स्थानीय तहका जनप्रतिनिधीहरुले नमोबुद्ध नगरपालिकामा भएका असल अभ्यास अबलोकन गरेका छन् । नमोबुद्ध २ स्थित पातालको धारो र भागवते पाखाको कुवाका साथै धार्मिक पर्यटकीय स्थल नमोबुद्ध परिसरको अध्ययन अबलोकन गरेका हुन् ।
दैलेखको दुल्लु नगरपालिका र नौमुले गाउँपालिका, धनकुटाको धनकुटा नगरपालिका र छत्रजोरपाटी गाउँपालिका, डोटीको जुरायल गाउँपालिका, बाजुराको स्वामीकार्तिक खापर गाउँपालिका, रसुवाको गोसाइकुण्ड गाउँपालिका, ललितपुरको गोदावरी नगरपालिका र सिक्किमस्थित हुचेन ताकुतान ग्राम पञ्चायत र सुल्दुङ काम्लिङ ग्राम पञ्चायतबाट जनप्रतिनिधीहरुले भूकम्पपछि सुकेका मुहान कसरी पुनर्भरण भए भन्ने जानकारी लिएका थिए । जमिनलाई रसिलो बनाइराख्न खनिएका ‘रिचार्ज पोखरी’ का कारण पलाएका पानीका श्रोत (मुहान) बारे जनप्रतिनिधीसहितको टोलीले स्थलगत नै जानकारी लिएको हो ।
नमोबुद्ध–२ का इन्द्रबहादुर कुइकेलले भुकम्प अघि नै सुकेको पातालको धारोको मुहान रिचार्ज पोखरी खनिएपछि फेरी रसाएको बताउनुभएको छ । ‘भुकम्प आउनुभन्दा केही समय अघि पानीको मुहान सुक्यो, त्यति बेला हामी खानेपानी किनेर ल्याएर गाइबस्तुलाई खुवाएर दुध बेच्यौ,’ उँहाले भन्नुभयो । ‘पछि खनिएका रिचार्ज पोखरी, अन्य खाल्डाका कारण पातलको धारो फेरी रसाएको छ ।’ उँहाको अनुसार, अहिले टंयाकीमा दैनिक ३५ सय लिटर जति पानी जम्मा हुने गरेको छ । १७ घरधुरीले दैनिक २ सय लिटरको दरले खानेपानी उपयोग गर्छन् । नमोबुद्ध नगरपालिका वडा नं २ ले मुहान क्षेत्रमा घेराबार र पहुँच मार्ग पनि बनाइदिएको छ ।
इसिमोड र सिप्रेडको सहयोगमा नमोबुद्ध नगरपालिकाले मुहान संरक्षण कार्यक्रम सञ्चालन गरिरहेको छ । पानीका मुहान सुक्दै गएपछि नमोबुद्ध नगरपालिकाले सो क्षेत्रका विभिन्न १३ स्थानमा पोखरी खनेको थियो । आ.व २०७८÷७९ को भदौ–असोजमा खनिएका पोखरीका कारण जमिन रसाएर मुल फुटेका थिए ।
टोलीलाई नगरपालिकामा स्वागत गर्दै नगर प्रमुख कुनसाङ लामाले मुहान संरक्षण, बातावरण संरक्षणको क्षेत्रमा काम गर्दा प्रतिफल देखिएको भन्दै यसलाई निरन्तरता दिने बताउनुभएको छ । प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत शिवप्रसाद लम्सालले स्थानीय तहविच हुने यस्ता अध्ययन अबलोकनले स्थानीय तहमा हुने असल अभ्यासको अनुशरण र योजनाको प्राथमिकता निर्धारणमा पनि सहयोग पुग्ने तर्क गर्नुभएको छ ।
टोलीले प्रसिद्ध धार्मिक पर्यटकीय स्थल नमोबुद्ध परिसर समेत अबलोकन गरेको छ । विभिन्न नगर प्रमुख, उपप्रमुख, अध्यक्ष, उपाध्यक्ष, वडाअध्यक्षहरुसहितको टोलीलाई पर्यटकीय क्षेत्रको विकासको लागि नगरले गरेको प्रयासका बारेमा नगर प्रमुख कुुन्साङ लामा, उपप्रमुख रत्नबहादुर लामा लगायतले जानकारी गराएका थिए । जनप्रतिनिधीले नमोबुद्धमा भएका प्रयासको प्रशंसा गर्दै आन्तरिक पर्यटक भित्राउन आफ्नो पालिकामा पनि प्रचार गर्ने र पुनः टोलीसहित भ्रमण गर्ने प्रतिवद्धता जनाएका छन् ।